مهاجرت نخبگان

مهاجرت نه پديده اى جديد كه مقوله اى تاريخى در ايران است.
پديده مهاجرت در ايران به طور جدى از دهه ۳۰ آغاز شده است و همچنان ادامه دارد.
البته اگر فرستادن جوانان نخبه را به اروپا از سوى عباس ميرزا وليعهد فتحعلى شاه قاجار، براى كسب علم و دانش سرآغاز مهاجرت ايرانيان به خارج از مرزها بدانيم، اين پديده داراى سابقه بسيار طولانى ترى است.
مهاجرت در ايران، حركت گسترده اى است كه جامعه ايران لااقل در قرن بيستم با آن غريبه نبوده است.
در عين حال پديده مهاجرت هماره به مثابه عاملى پويا و مثبت در بارور كردن جنبش هاى ملى سياسى مطرح بوده است.
ارزيابى نقش متفكران سياسى در كنار متفكران مذهبى، تجار و بالاخره دانشجويان خارج از كشور در دامن زدن به حركت هاى سياسى داخل كشور، انقلاب مشروطه، ملى شدن صنعت نفت و بالاخره انقلاب اسلامى از مباحث قابل تعمق پديده مهاجرت و از اجزاء لاينفك آن به حساب مى آيد.
بر اساس برنامه ملى جوانان، اكثر اين مهاجرت ها از لحاظ سنى در سنين ۲۲ تا ۳۴ و از لحاظ جغرافيايى به آمريكا بوده است، ليكن علاوه بر مهاجرت به آمريكا تعداد قابل توجهى از ايرانيان تحصيل كرده نيز در سال هاى قبل و بعد از انقلاب اسلامى به كشورهايى نظير كانادا، استراليا، كشورهاى اروپايى و.... مهاجرت كرده اند.
در سال ۹۸ ميلادى، تعداد ۲۴۹ نفر از دانشگاهيان كشور كه معدل كل آنها بالاتر از ۱۷ بوده است براى كانادا درخواست ويزا كرده اند و در سال ۹۹ اين تعداد به ۲۷۴ نفر و در پنج ماهه اول سال ۲۰۰۱ به ۳۶۰ نفر رسيده است.
همچنين بر اساس سرشمارى نفوس و مسكن سال ۱۹۸۰ در آمريكا، بيش از ۵۶ درصد ايرانيان حاضر در آمريكا را جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله و بيش از ۸۵ درصد اين عده را دانشجويان تشكيل مى دهند.
بر اساس برنامه ملى جوانان، در سال هاى اخير نيز برخى از جوانان ايرانى به كشورهاى مختلف پناهنده شده اند و يا براى يافتن كار به كشورهايى نظير ژاپن و كره مهاجرت كرده اند كه آمار دقيقى از آنها در دست نيست.
بر اساس آمار موجود ۸۰ درصد از برگزيدگان المپيادهاى علمى در حال حاضر در بهترين دانشگاه هاى خارج از كشور جذب شده اند به عبارت ديگر از ۱۷۵ نفر دارندگان مدال المپيادهاى كشور طى دو دهه اخير، حدود ۹۲ درصد آنان به خارج از كشور مهاجرت كرده اند.
طبق آمار صندوق بين المللى پول، ايران بيشترين مهاجرت تحصيل كرده هاى علمى را در ميان ۶۱ كشور جهان داشته است و طى چند سال اخير ۱۰۵ هزار ايرانى با تحصيلات عالى به آمريكا و هفت هزار و ۵۰۰ نفر به كانادا رفته اند و پيش بينى مى شود هم اكنون نزيك به ۷۰ هزار دانشجوى ايرانى در دوره هاى دكترى در كشورهاى غربى مشغول به تحصيل باشند.
همچنين بر اساس آمارهاى اداره كل گذرنامه كشور، در سال هاى گذشته هرروز به طور متوسط ۱۵ كارشناس ارشد، ۲۳ نفر داراى مدرك دكترا و ۵۶۷ نفر داراى مدرك تحصيلى ليسانس و در مجموع پنج هزار و ۴۷۵ نفر از نخبگان دانشگاه ايرانى در سال ۱۳۷۸ به كشورهاى مختلف مهاجرت كرده اند
خبرگزاری بلژیکی "بلگا" در خبری اعلام کرد که "80 درصد ایرانیان برگزیده علمی سال های اخیر و 95 ایرانی که در سال های اخیر در المپیاد های جهانی حایز رتبه شده اند، از ایران خارج شده اند.
صندوق بین المللی پول نیز اخیرا در گزارشی اعلام کرد که "ایران از نظر فرار مغزها در بین 91 کشور در حال توسعه و توسعه نیافته جهان در مقام نخست قرار دارد" .
طبق این آمار صندوق بین المللی پول، سالانه بین 150 تا 180 هزار نفر از ایرانیان تحصیلکرده برای خروج از ایران اقدام می کنند .

بهرام