گوش هايى در پا

فيل ها با پاهايشان نيز مى شنوند

لارى هانلون

ترجمه: زينب همتى

آيا مى دانيد فيل ها قادرند با پاهايشان به خوبى گوش هايشان بشنوند. پژوهشگران معتقدند صداهاى با فركانس بسيار پائين فيل ها از طريق زمين انتقال يافته و همين مسئله به فيل ها در دريافت صداها از طريق پاهايشان كمك شايانى مى كند. نزديك به ۲۰ سال است كه دانشمندان دريافته اند كه فيل هاى آفريقايى قادر به توليد و پاسخ به صداهايى با فركانس بسيار پائين _ گوش انسان قادر به شنيدن اين صداها نيست _ هستند. تا به امروز هيچ كس نمى دانست كه نعره هاى يك فيل نيز همانند امواج لرزه اى از طريق زمين جابه جا شده و درواقع همين مسئله است كه به فيل ها كمك مى كند تا در محيط هاى بسيار شلوغ با يكديگر ارتباط برقرار كنند.
كتى پاين ( Payne .K) متخصص فيل ها از دانشگاه كرنل ضمن اشاره به مطالعه صورت گرفته توسط پژوهشگران دانشگاه استنفورد بيان مى كند كه آنها سعى دارند ثابت كنند كه چنين چيزى در طبيعت ممكن است. كاتلين اوكانل (Connell , O. K ) از دانشگاه استنفورد كه در حال حاضر مشغول مطالعه بر روى فيل هاى ناميبياست مى گويد: «ما در تلاشيم كه مشخص كنيم آيا فيل ها امواج لرزه اى را از طريق ناخن هاى انگشت پا يا استخوان هاى پايشان دريافت و به استخوان هاى گوش ميانى خود منتقل مى كنند يا اينكه اين امواج را از طريق سلول هاى دريافت كننده لرزه موجود در كف پايشان دريافت مى كنند.»
آنچه از مطالعات اوليه تيم مطالعاتى دانشگاه استنفورد به دست آمده اين است كه صداهاى مادون صورت فيل ها به امواج لرزه اى تبديل مى شوند كه قادرند تا شعاع يك مايل و نيم (۲ كيلومتر) منتقل شوند. به اعتقاد اوكانل، سيگنال هاى لرزه اى دقيقاً عين صداهاى فيل ها در هوا هستند. اما سئوال اساسى اين است كه آيا فيل ها واقعاً صداهاى لرزه اى توليد شده در فواصل دور را از طريق پايشان دريافت مى كنند؟ به گفته اوكانل، اين مسئله نيز از روى رفتار فيل ها كاملاً قابل درك است.
رفتارهايى كه نشان مى دهند يك فيل به صداهاى توليد شده در اطرافش گوش مى كند شامل ساكت و بى صدا ايستادن و تيز كردن گوش هايش است. اما از زمانى كه معلوم شده اصوات مادون صوت تا مسافت يك مايل و نيم (حدوداً ۲ كيلومتر) انتشار مى يابند بسيار سخت است كه بخش لرزه اى صداى فيل ها را مورد توجه قرار داده يا اينكه بپذيريم كه آنها از اين امواج لرزه اى به عنوان يك خط پشتيبان در روزهايى كه محيط اطراف بسيار شلوغ است استفاده مى كنند.
پژوهشگران دانشگاه استنفورد براى حل اين معما آزمايشى را ترتيب دادند. آزمايش مربوطه به قرار زير بود: صداهاى از قبل ضبط شده فيل ها به صورت امواج لرزه اى از طريق زمين فرستاده شده و در ادامه واكنش فيل ها زيرنظر گرفته شد تا مشخص شود كه آيا اين صداهاى لرزه اى توجه فيل ها را به خود جلب مى كنند يا خير؟
به گفته اوكانل: «ما قصد داريم آزمايش مربوط به فرستادن امواج لرزه اى را در مورد فيل هاى پارك ملى اتوشاى ناميبيا امتحان كنيم. مسلماً نتايج حاصل از اين آزمايش به ما خواهند گفت كه آيا آنها قادر به تشخيص سيگنال ها هستند يا خير؟»
اما نكته اى كه بسيار حائز اهميت است و مى بايست مورد توجه قرار گيرد اين است كه شلوغ بودن محيط تنها در مورد صداهاى عادى ايجاد شده توسط فيل ها مشكل ساز نبوده و در مورد امواج لرزه اى نيز مى تواند مشكلات مربوط به خود را داشته باشد. ژنراتورها، اتومبيل ها و هواپيماها همگى مقدار زيادى امواج لرزه اى توليد كرده و مى توانند به آسانى صداى توليد شده توسط فيل ها را خفه كنند.

Discovery.com.Jun.28.2004

روزنامه شرق

بهرام